Cảnh báo bệnh tay chân miệng vào mùa hè

Cha mẹ sợ nhất là những ngày thời tiết thay đổi thất thường, đang mát mà trời đột ngột chuyển nóng cũng là lúc dịch bệnh có cơ hội bùng phát. Mà mùa hè là thời điểm Tay – Chân – Miệng bùng phát mạnh mẽ nên cha mẹ phải chủ động trang bị kiến thức để nhận biết và đối phó khi bệnh xuất hiện.

Bệnh tay chân miệng là gì?

Bệnh tay chân miệng (HFMD) là một bệnh truyền nhiễm thường gặp ở trẻ nhỏ. Đặc trưng của bệnh này là sốt cao, loét trong khoang miệng, nổi ban có bọng nước ở bàn tay, chân và cả ở mông. Virus gây bệnh có khả năng lây lan từ người sang người thông qua tiếp xúc trực tiếp với các dịch tiết mũi họng, nước bọt, chất dịch từ các bọng nước hoặc phân của người bệnh.

Nguy cơ lây lan mạnh nhất là trong tuần đầu tiên sau khi nhiễm bệnh, nhưng giai đoạn lây nhiễm có thể kéo dài vài tuần (do vi rút khu trú trong phân). Hiện nay chưa có phương pháp đặc trị bệnh tay chân miệng. Người bệnh nên uống nhiều nước và có thể dùng thuốc để điều trị triệu chứng như sốt hay đau do các vết loét. Bệnh thường bùng phát ở những vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, các đợt bùng phát xảy ra quanh năm. Tại Việt Nam số ca nhiễm bệnh này có xu hướng tăng trong khoảng từ tháng 3 đến tháng 5 và từ tháng 9 đến tháng 12.

Biểu hiện điển hình của bệnh là trẻ bị sốt và nổi các bóng nước ở lòng bàn tay, bàn chân

Nguyên nhân gây ra bệnh tay chân miệng?

Các vi rút thuộc nhóm enterovirus là nguyên nhân gây ra bệnh chân tay miệng.

Bênh tay chân miệng chủ yếu gây ra bởi vi rút coxsackievirus A16 với ít biến chứng và thường tự khỏi. Tuy nhiên, bệnh này cũng có thể bắt nguồn từ các vi rút enterovirus 71 (EV71) với rất nhiều biến chứng nguy hiểm và có thể dẫn đến tử vong.

Hầu hết bệnh nhân hồi phục hoàn toàn sau khi mắc bệnh ở thể cấp tính.

• Bệnh tay chân miệng do nhiễm vi rút coxsackievirus A16 là bệnh ở thể nhẹ, và gần như tất cả bệnh nhân đều hồi phục sau từ 7 đến 10 ngày mà không cần điều trị y tế và ít có biến chứng.
• Bệnh tay chân miệng gây ra bởi vi rút EV71 có thể tiến triển thành bệnh viêm màng não và viêm não, và trong một số trường hợp có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, bao gồm các biến chứng về thần kinh, tim mạch và hô hấp. Đã có những trường hợp tử vong do vi rút EV71 gây bệnh viêm não trong các đợt bùng phát.

Các triệu chứng của bệnh 

Thời kỳ ủ bệnh thường thấy (từ khi nhiễm bệnh cho đến khi bắt đầu có triệu chứng) là 3-7 ngày. Trong đó sốt kéo dài từ 24 đến 48 tiếng là triệu chứng đầu tiên thường gặp của bệnh tay chân miệng.

Bệnh thường bắt đầu với triệu chứng sốt, kém ăn, khó chịu và đau họng.

• Từ một đến hai ngày sau khi bị sốt, các nốt mụn lở đau rát xuất hiện trong miệng. Ban đầu là những nốt phồng rộp màu đỏ và thường phát triển thành các vết loét. Các vết loét này chủ yếu ở trên lưỡi, lợi và bên trong má.
• Phát ban không ngứa xuất hiện trong 1-2 ngày với các tổn thương màu đỏ phẳng hoặc gồ lên, một số kèm theo bọng nước. Phát ban thường khu trú trong lòng bàn tay hoặc lòng bàn chân; cũng có thể xuất hiện ở mông và/hoặc ở cơ quan sinh dục.
• Bệnh nhân có thể không có triệu chứng, hoặc có thể chỉ bị phát ban hoặc loét miệng.

Một số dấu hiệu thường gặp khi trẻ mắc tay chân miệng

Hướng dẫn cách phòng ngừa bệnh tay chân miệng

Hiện tại chưa có thuốc phòng chống vi rút hoặc các loại vắc xin đặc hiệu để phòng ngừa các loại vi rút enterovirus không gây bại liệt là tác nhân của bệnh tay chân miệng. Có thể giảm nguy cơ lây nhiễm bằng các biện pháp vệ sinh chặt chẽ và can thiệp y tế kịp thời khi trẻ có các triệu chứng nghiêm trọng.

• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước đặc biệt sau khi tiếp xúc với các vết bọng nước hoặc vết loét, trước khi nấu ăn hoặc trước khi ăn, trước khi cho trẻ ăn, sau khi đi vệ sinh và thay tã
• Rửa sạch các bề mặt và vật dụng bị nhiễm khuẩn (bao gồm đồ chơi) trước tiên với nước và xà phòng, sau đó tẩy trùng bằng chất tẩy có chứa chlorine pha loãng
• Tránh tiếp xúc trực tiếp (ôm hôn, sử dụng chung đồ dùng, v.v) với trẻ bị nhiễm bệnh cũng giúp làm giảm nguy cơ lây nhiễm
• Không để trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ đang nhiễm bệnh đến nhà trẻ, mẫu giáo, trường học hoặc tụ tập đông người cho đến khi khỏe hẳn
• Theo dõi sát sao tình trạng của trẻ nhiễm bệnh và can thiệp y tế kịp thời nếu sốt cao liên tục, mất tỉnh táo và hoặc tình trạng chung diễn biến theo chiều hướng xấu
• Che mũi và miệng khi hắt hơi hoặc ho
• Vứt khăn giấy và tã đã qua sử dụng vào thùng rác được đậy
• Giữ vệ sinh tại nhà, trung tâm chăm sóc trẻ, nhà trẻ mẫu giáo hoặc tại trường học

Khi trẻ nhiễm tay chân miệng cha mẹ cũng không nên quá lo lắng mà hãy tìm chăm sóc trẻ đúng theo hướng dẫn của bác sĩ. Tuyệt đối không nên nghe theo những lời chỉ dẫn không rõ căn cứ vì nó có thể khiến cho tình trạng của trẻ trở nên nghiêm trọng hơn.