Gan nhiễm mỡ: Nguyên nhân – Triệu chứng – Chẩn đoán – Cách điều trị

Tìm hiểu về chức năng gan 

Gan là một cơ quan thiết yếu với nhiều chức năng hỗ trợ sự sống có nhiệm vụ:

• Sản xuất mật, giúp tiêu hóa
• Tạo protein cho cơ thể
• Cung cấp sắt
• Chuyển hóa chất dinh dưỡng thành năng lượng
• Tạo ra các chất giúp máu đông lại (kết dính với nhau để chữa lành vết thương)
• Giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng bằng cách tạo ra các yếu tố miễn dịch và loại bỏ vi khuẩn và độc tố ra khỏi máu

Hình ảnh so sánh gan khỏe mạnh và gan nhiễm mỡ

Tại sao bệnh gan nhiễm mỡ nguy hiểm? 

Trong hầu hết các trường hợp, bệnh gan nhiễm mỡ thường không gây ra vấn đề nghiêm trọng nào cũng không gây cản trở nhiều trong quá trình hoạt động của gan. Nhưng khi lượng mỡ tích tụ từ 7% đến 30% thì lúc này gan đang trong tình trạng hết sức nguy hiểm. Người mắc bệnh gan nhiễm mỡ có thể đối mặt với một loạt các biến chứng nguy hiểm nếu không can thiệp kịp thời:

• Gan bị viêm sưng khiến các mô bị tổn thương, đây là giai đoạn viêm gan nhiễm mỡ.
• Mô sẹo hình thành nơi gan bị tổn thương, quá trình này được gọi là quá trình xơ hóa.
• Mô sẹo mở rộng thay thế mô khỏe mạnh, lúc này người bệnh đã bị xơ gan.

Xơ gan là hậu quả của việc gan bị tổn thương nghiêm trọng. Mô sẹo cứng thay thế mô gan khỏe mạnh sẽ làm chậm hoạt động của gan. Cuối cùng, nó có thể ngăn chặn hoàn toàn chức năng gan. Xơ gan có thể dẫn đến suy gan và ung thư gan .

Nguyên nhân gây bệnh

Có hai dạng bệnh gan nhiễm mỡ: bệnh gan nhiễm mỡ do rượu và bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD).

Bệnh gan nhiễm mỡ liên quan đến rượu

Sử dụng quá nhiều đồ uống có cồn là nguyên nhân chính gây ra bệnh gan nhiễm mỡ do rượu bia, gan nhiễm mỡ phát triển ở mức 46% đến 90% ở những người nghiện rượu nặng. Khi uống nhiều hơn 14 đơn vị rượu bia mỗi tuần (mỗi đơn vị rượu tương đương với một nửa ly bia hoặc một ly rượu mạnh 25ml) có thể gây ra bệnh gan nhiễm mỡ.

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD)

Đối với những trường hợp bị gan nhiễm mỡ không do rượu bia, nguyên nhân gây bệnh có thể là do:

• Thừa cân, béo phì
• Hội chứng chuyển hóa là sự kết hợp của cholesterol cao, đái tháo đường và tăng huyết áp (huyết áp cao)
• Hội chứng buồng trứng đa nang
• Suy dinh dưỡng protein (quá ít protein trong chế độ ăn)
• Giảm cân quá nhanh
• Sử dụng một số loại thuốc ảnh hưởng đến gan

Triệu chứng điển hình

Nếu gan nhiễm mỡ ở giai đoạn đầu, bệnh thường không có triệu chứng gì rõ rệt. Hầu hết những người bị bệnh gan nhiễm mỡ đều cảm thấy khỏe và không biết rằng mình mắc bệnh. Tuy nhiên cũng có một số người gặp các triệu chứng như:

• Cảm thấy ốm yếu và mệt mỏi mọi lúc
• Sụt cân đột ngột
• Đau hoặc khó chịu ở phần trên bên phải của dạ dày.

Tình trạng tổn thương gan

Chẩn đoán 

Rất khó để chẩn đoán bệnh gan nhiễm mỡ, đặc biệt là khi bệnh vẫn còn ở giai đoạn đầu, các bác sĩ sẽ khai tác tiền sử và kiểm tra các triệu chứng của người bệnh. Các phương pháp xét nghiệm có thể được thực hiện để chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh:

• Xét nghiệm máu như xét nghiệm chức năng gan
• Xét nghiệm cholesterol  và xét nghiệm đường huyết lúc đói
• Siêu âm gan
• Sinh thiết gan

Điều trị 

Việc điều trị bệnh gan nhiễm mỡ sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân và cách chẩn đoán. Trên thực tế không có một loại thuốc nào có thể chữa khỏi bệnh ngay tức khắc, bệnh sẽ được cải thiện dần dần bằng cách thay đổi lối sống và kết hợp với việc điều trị một số bệnh lý khác.

Nâu nguyên nhân gây bệnh là do rượu bia thì người bệnh phải kiêng hoàn toàn thức uống này.

Đối với bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, việc điều trị chính là thay đổi lối sống như:

• Giảm cân dần dần: Nếu bệnh nhân bị béo phì, thừa cân thì việc đầu tiên cần làm là giảm cân để giảm sự tổn thương gan, cải thiện đề kháng insulin. Tuy nhiên không vì thế mà thực hiện các biện pháp nhịn ăn hay giảm cân khắt khe đột ngột. Hãy giảm một cách từ từ dao động từ 0,5 – 1kg cân nặng một tuần. Với những người béo phì, không thể đạt mục tiêu cân nặng và có tình trạng gan nhiễm mỡ nặng thì có thể phẫu thuật cắt một phần dạ dày để giảm nhu cầu ăn uống.
• Bổ sung Vitamin E: Theo nghiên cứu, vitamin E giúp cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ mà không gây ra bệnh lý đái tháo đường.
• Với một số bệnh nhân mắc gan nhiễm mỡ kèm theo đái tháo đường: có thể sẽ được các bác sĩ chỉ định dùng 1 số thuốc để cải thiện tình trạng viêm gan và xơ gan.
• Tập thể dục thường xuyên: vận động thường xuyên là cách giảm mỡ trong gan hiệu quả. Thời gian luyện tập ít nhất 30 phút mỗi ngày và luyện tập ít nhất 5 lần/ tuần.
• Giảm tổng mức cholesterol: với nhóm người rối loạn chuyển hóa lipid máu thì nên sử dụng các statin mà không chuyển hóa kéo dài qua gan như pravastatin và rosuvastatin.

Chế độ ăn uống và luyện tập giúp gan khỏe mạnh

Phòng ngừa

• Cần có chế độ ăn lành mạnh khoa học: nên ăn nhiều rau xanh, hoa quả.
• Hạn chế mỡ động vật, nội tạng, thịt đỏ thay bằng dầu thực vật, các loại cá nhất là cá hồi.
• Tăng cường luyện tập thể dục thường xuyên: ít nhất 30 phút mỗi ngày, Nếu luyện tập được hàng ngày thì tốt không 5 ngày mỗi tuần.
• Cần giảm cân từ từ nếu thừa cân
• Tuyệt đối nói không với rượu bia
• Nên tiêm phòng viêm gan

Gan nhiễm mỡ để lại những hệ quả cho sức khỏe, người bệnh cần phải tích cực thay đổi lối sống ngay từ bây giờ để không phải chịu đựng những biến chứng hết sức nghiêm trọng.